نقد فرهنگ نام‌گذاری شخصی و تجاری (با تمرکز بر شهرستان بیرجند)

*. این مقاله تنها یک شروع است و امکان تکمیل شدن را دارد. پیشنهادات و نقدهای خود را در دیدگاه‌های همین پست با من در میان بگذارید.

مقدمه:

نام‌شناسی (Onomastics) یکی از علومی است که در 150 سال اخیر، نقش مهمی در مطالعات تاریخی دارد. یکی از موارد استفاده از این علم،‌ مباحث فرهنگی است. معمولاً وقتی با اسمی عام مواجه می‌شویم در لغت‌نامه به دنبال معنای آن می‌گردیم ولی زمانی که با نامی خاص و عَلم مواجه می‌شویم ساده از کنار آن عبور می‌کنیم و به دنبال معنای آن نیستیم. علم نام‌شناسی برای رفع همین غفلت شکل گرفته است.

نام‌گذاری روی یک شیء، مکان، قوم یا فرد، بدون دلیل صورت نمی‌گیرد. گاهی می‌توان اطلاعات جالبی در مورد آن شیء یا نام‌گذارنده آن به دست آورد. مثلاً گاهی از روی نام یا نام خانوادگی فرد می‌توان به مذهب یا محل زندگی او پی برد. اسامی خاصیت الگودهی دارند و تا حدودی می‌توانند پیش‌زمینه های فکری ذهن نام‌گذارنده را روشن کنند. مثلاً سه نام «حسین»، «بابک» و «عبدالرحمن» نشان‌دهنده سه خانواده متفاوت احتمالی شیعه، ایران‌گرا و اهل سنت هستند.

از سوی دیگر، در آیات و روایات و به طور کلی در فرهنگ اسلامی به مسأله نامگذاری توجه شده است. گذاشتن نامی نیکو بر فرزند، از جمله وظایف والدین است و از برخی نام‌های زشت، نهی شده است. پیامبر (ص)، حیوانات و وسایل شخصی خود را نامگذاری می‌نمودند.

با توجه به این دو مقدمه، در این مقاله در پی این هستیم که برخی نام‌گذاری‌ها در سطح ایران و به‌خصوص شهر بیرجند را مورد بررسی قرار داده و برخی زمینه‌ها را کشف کنیم و احتمالاً پیشنهاداتی نیز ارائه دهیم.